Priče o njima: Vujadin Popović - simbol moderne arhitekture
Vujadin Popović, arhitekta (Vukovci, 1912 – Melburn, 22. IV 1999). Diplomirao je arhitekturu na Tehničkom fakultetu Univerziteta u Beogradu (1938). Nakon rata, Vujadin Popović je praktično oblikovao viziju Titograda (današnje Podgorice) kroz: Zavod za izgradnju Titograda (1945–1953).
Reljef “Žena u pokretu” u Pošti I simbolizuje progres i optimizam poslijeratnog društva; projektovao ga je kao poetski detalj koji “gleda” ka hotelu Crna Gora.
Njegove urbanističke ideje – kao što je razvoj bulevara na desnoj obali Morače sa jasno definisanim izgledom (širina ~90 m, melija drveće) – posmatrane su kao pionirske u kreiranju modernog centra Podgorice.
Krajem 1950-ih, Popović seli se u Melburn, u potrazi za većom slobodom i profesionalnim prostorom.
Smatran je rođenim inženjerom, profesionalcem moralnog integriteta, s izraženim osjećajem za detalj i potrebu za urbanom estetikom. Njegov rad je uvršten kao dio bitnih studija arhitekture u Crnoj Gori između 1945. i 1980. godine. Ostavio je trajni trag kroz ključne objekte (Pošta, hotel, reljef, pozorište), te postavio temelj modernog urbanog tkiva Podgorice.
Vujadin Popović bio je stub poslijeratne arhitekture i urbanizma u Crnoj Gori – njegove vizije, strukture i simboli oblikovali su savremeno lice Podgorice. Emigracija u Australiju možda ga je udaljila od rodnog grada, ali njegov pečat ostaje vidljiv i cijenjen.
Projekti:
• Urbanističko planiranje grada
• Pošta br. I (1948–49), s prepoznatljivim reljefom “Žena u pokretu” (1940‑ih);
• Hotel Crna Gora (1953) – kasnije rekonstruisan u današnji Hilton – simbol poslijeratne moderne;
• Stambeno -poslovni objekti na Slobode i Novaka Miloševa (~1953);
• Narodno pozorište (sada CNP, 1953–54);
Njegova djela obilježila su modernistički izraz u Crnoj Gori, s čistim geometrijskim formama, upotrebom autohtonog kamena i pažnjom prema urbanom kontekstu i proporcijama.
Tokom izgradnje Narodnog pozorišta, Popović je 1953. emigrirao iz Crne Gore, ali prethodno detaljno upućuje u projekat tehničara Milana Milića, rukovodioca radova, i povjerava mu nastavak gradnje. Popovićev projekat naglašenog ulaza, gledališta i scene nadograđen je 1997. u mermerno, zastakljeno volumensko zdanje, sa sačuvanim centralnim dijelom iz 1954. u unutrašnjem holskom i gledališnom dijelu. U Pregledu poslijeratnog nepokretnog kulturnog nasljeđa države Viktorija u Australiji, ime Vujadina Popovića navodi se među 14 migranata arhitekata iz Evrope, koji su izvršili snažan uticaj na arhitekturu tog vremena u Viktoriji, prenoseći elemente kulturne tradicije podnebljâ iz kojih potiču.